بی شک، عید سعید فطر یکی از اعیاد مهم مسلمانان در سراسر جهان اسلام به شمار می رود که در تمام کشورهای اسلامی مورد توجه و تکریم قرار می گیرد و مسلمانان، مشتاقانه به برگزاری جشن در این عید مقدس می پردازند. مردم اندونزی نیز به عنوان بزرگترین جمعیت مسلمانان جهان اسلام، هر ساله این عید سعید را شکوهمندانه برگزار می کنند. در کشور اندونزی، برگزاری جشن عید فطر با دیگر مراسم بومی و فرهنگی تلفیق و همین امر موجب شده است که سنتهای خاص و متمایز مردم اندونزی در برگزاری عید فطر نسبت به سایر نقاط جهان اسلام است، شکل بگیرد. از جمله مراسم رایج در عید فطر در میان مسلمانان اندونزی می توان به سنت تکبیران (Takbiran)، مودیک (Mudik)،  سفره کتوپات (Jamuan Ketupat) و حلال بیحلال (Halal Bihalal) اشاره کرد

 تکبیران (Takbiran)

تکبیران، سنت تکبیر خواندن (الله اکبر، لا اله الا الله، الله اکبر و لله الحمد…) برای استقبال از فرا رسیدن عید سعید فطر است. سنت تکبیران به طور معمول بعد از نماز مغرب تا نیمه شب، به صورت راهپمایی در خیابان برگزار می شود و گروه‌های مختلف سنی از مرد و زن و جوان و کودک با در دست داشتن چراغ و مشعل، در آن حضور بهم می رسانند. مسیر برگزاری تکبیران، از یک مسجد آغاز شده و پس از طی مسافتی طولانی به همان مسجد ختم می شود. در این مراسم معمولاً طبلی بزرگ که بر بالای وسیله نقلیه است، در نظر گرفته می شود که به روش های بومی مختلف و منحصر به فردی تزیین می شود. سنت تکبیران علاوه بر اینکه شامل مراسم ذکر و یاد خدا است، برای تحکیم روابط مردم در جامعه و ایجاد شادی و سرور در بین آنها پس از یک ماه روزه داری در نظر گرفته شده است.

مودیک (Mudik)

مودیک، یکی دیگر از سنت‌های مسلمانان اندونزی در عید سعید فطر است. آنها به طور همزمان به شهرها و زادگاه‌های اصلیشان باز می گردند تا در کنار اقوام خود، گرد هم آیند و به جشن و شادی بپردازند. مودیک در واقع واژه ای مالایی و به معنای سفر به بالای رودخانه یا درون خشکی و مترادف با سنت سالانه بازگشت به خانه پیش از تعطیلات دینی و رسمی است. مودیک در اینجا به طور خاص به معنای سنت بازگشت به زادگاه و خانه برای برگزاری جشن عید فطر در کنار اقوام است.

 سفره کتوپات (Jamuan Ketupat)

جشن عید فطر بدون پخت کتوپات (ketupat) کامل نمی شود. کتوپات از برنجی که داخل قالب‌های ساخته شده از برگ‌های جوان نارگیل قرار گرفته، تشکیل شده است. این غذا معمولاً همراه با ترکیب سایر غذاهای اندونزیایی به ویژه سوپ شیر نارگیل، سوپ مرغ (opor) و رندانگ (rendang) مصرف می شود. ترکیب این دو نوع غذا، طعم خاص و دلپذیری را برای اندونزیاییها به ارمغان می آورد. کتوپات علاوه بر طعم لذیذ و شکل منحصر بفردش، به لحاظ فرهنگی نیز در جامعه اندونزی از اهمیت فراوانی برخوردار است. کتوپات نمادی از فرهنگ جاوه‌ای و اسلامی است و سنت ساخت کتوپات به دوران ولی سونگو (Wali Songo) (اولیای ۹ گانه جاوی) که حدود سده پانزدهم و شانزدهم میلادی می زیسته اند، باز می گردد.

حلال بیحلال (Halal Bihalal)

یکی از سنت‌های مربوط به جشن عید فطر در کشور اندونزی، حلال بیحلال است. این سنت که عبارت است از بخشش و عفو یکدیگر، در میان خانواده، دوستان، همسایگان و آشنایان صورت می پذیرد. حتی اگر این واژه از زبان عربی آمده باشد، اما ماهیت سنت حلال بیحلال در میان اعراب شناخته شده نیست، زیرا این سنت فقط در میان مسلمانان اندونزی مرسوم است. در حقیقت، کیایی حاجی وهاب حسب الله (KH Wahab Chasbullah)، یکی از شخصیتهای مهم و تأثیرگذار سازمان نهضت العلماء (NU)اصطلاح حلال بیحلال را ابداع کرد. اگرچه ایده پیدایش حلال بیحلال از صلح و آشتی دادن نخبگان سیاسی در دوران ریاست جمهوری سوکارنو (Sukarno) و با پیشنهاد کیایی حاجی وهاب حسب الله شکل گرفت، اما اکنون سنت حلال بیحلال به یک فرهنگ ملی تبدیل شده است و این مراسم از محیط خانواده گرفته تا مدارس، محل کارها و همه سطوح ملی برگزار می شود.

علاوه بر مراسم ذکر شده، سنت‌های دیگری نیز در گرامیداشت عید سعید فطر در کشور اندونزی وجود دارد، از جمله سنت بازدید اقوام، سنت زیارت قبور و سنت عیدی دادن به جوانان. این سنت‌های اخیر را می توان در اعیاد بزرگ به ویژه در جشن سال نو ایرانی نیز مشاهده کرد. همانطور که عید نوروز می تواند فرهنگ ایران باستان و ارزش‌های اسلامی را در کنار هم قرار دهد، سنت‌های عید فطر در اندونزی نیز اساساً نتیجه بومی شدن ارزش‌های اسلامی در جامعه اندونزی است.